Door Raf Van den Bruel
Onlangs werd ik gecontacteerd door een student journalistiek die een interview moest doen over duurzaamheid met een ‘duurzame lokale ondernemer’. Ik vond het mooi dat hij mij had uitgekozen. Ik ben dus een ‘duurzame lokale ondernemer’, dacht ik.
Toen ik naar het hoe en waarom vroeg, bleek dat hij bij mij terecht was gekomen omdat ik het op de website heb over ‘groene koffie’.
Misverstandje. Groene koffie is ongebrande koffie. Elke tas koffie in de wereld is afkomstig van groene koffie. Het loont dan ook de moeite om dieper in te gaan op het complexe begrip ‘duurzaamheid’. Ik probeer het – tegen alle communicatieregels in – genuanceerd aan te pakken.
2020 Coffee Barometer
Elke 2 jaar stelt een consortium van enkele internationale NGO’s een stand van zaken van de koffiesector. Het meest recente rapport is van januari 2021 (samenvatting).
Dit rapport gaat uit van twee zaken: dat een groot deel van de naar schatting 12,5 miljoen koffieproducenten (families) en arbeiders op de plantages heel moeilijk het hoofd boven water houden en dat de baten ongelijk verdeeld zijn. Verder staat het rapport ook stil bij de ecologische problematiek, bijvoorbeeld de ontbossing en de klimaatopwarming die in verschillende koffieproducerende regio’s roet in het eten gooien. Ik ga regelmatig op werkbezoek in origine vnl. in Afrika. De armoede in de koffieproductie die je tegenkomt blijft confronteren!
Hoog op de agenda
Uit het rapport wordt duidelijk dat economische én ecologische duurzaamheid hoog op de agenda staat bij zowat alle multinationale koffiebedrijven, zowel traders als branders. Zij krijgen in het rapport de verantwoordelijkheid toegeschoven om de problemen op te lossen. Zij hebben immers de capaciteiten en de centen om het te doen. Er gebeurt nu al heel wat, maar de problemen blijven groot en de vele initiatieven hebben te weinig impact.
Duurzaamheidsrapporten zonder regels
Elk groot koffiebedrijf publiceert duurzaamheidsrapporten. Je vindt de rapporten meestal op de websites van de bedrijven. Maar de Coffee barometer is nu net kritisch voor die duurzaamheidsrapportering en legt de essentie bloot.
Anders dan bij financiële rapportering zijn er geen regels voor duurzaamheidsrapportering. Bedrijven beschrijven meestal hun eigen resultaten en projecten waar – vaak op experimentele schaal – mooie resultaten gehaald worden. Ieder bedrijf legt daarbij zijn eigen accenten. Er is nood aan duidelijke regels en uniforme opvolging of controle zodat voor- en achteruitgang of stilstand duidelijk en transparant worden gerapporteerd.
In gespreide slagorde
Reeds jaren wordt de nood aan ‘pre-competitieve’ samenwerking aangekaart. Momenteel is het toch vooral zo dat ieder koffiebedrijf zijn eigen duurzaamheidsvisie heeft met bijhorend project via allerhande ‘foundations’ in de origineregio. Maar de problemen zijn zo groot dat je ze niet verhelpt door in gespreide slagorde op te treden.
Bovendien duiken er problemen op op het vlak van eerlijke concurrentie doordat de scheidingslijn tussen ‘foundation’ en ‘handelsactiviteit’ van traders niet altijd even zuiver is.
En de microbranderijen?
Het rapport heeft het voornamelijk over initiatieven van multinationals en zegt heel weinig over de duurzaamheid van het grote aantal microbranderijen. En toch denk ik dat er ook voor ons iets uit te leren valt.
Eerst en vooral, laten we voorzichtig zijn en er niet vanuit gaan dat ‘klein’ per definitie duurzamer is. Er zijn overigens pararellen te trekken met de ‘rapporteringsproblematiek’ van de grote koffiehuizen. Ook microbranderijen vertellen graag over enkele leuke initiatieven die ze wel nemen, maar vergeten die in een groter geheel te plaatsen. Bv. als we spreken over de CO2 voetafdruk van de koffie, laat onze heel het proces bekijken en niet focussen op een klein stukje.
Wat met RAF COFFEE?
Over anderen of de grote bedrijven praten is makkelijk. Maar wat kan RAF COFFEE dan wel vertellen over ‘zijn’ duurzaamheid?
In een volgend artikel analyseer ik de voetafdruk op gebied van CO2 en waterverbruik.
In een derde deel bekijk ik onze duurzaamheid vanuit een sociaal-economische hoek.
En zoals de koffiebarometer 2020 vraagt, proberen we het realiteitsgetrouw te doen, koffie-romantiek brengt ons op gebied van duurzaamheid geen stap verder …