In de ‘armere’ originelanden is koffie een belangrijke werkgever voor vrouwen. Zo is de ‘triage’ van de bonen veelal ‘weggelegd’ voor de vrouw (zie foto). De lonen en arbeidsvoorwaarden zijn echter vaak laag, zeker in de Afrikaanse realiteit. Daartegenover staat dat de ‘koffiebusiness’ verder vooral een mannenwereld is. Dus ook hier is er nog veel werk aan de winkel op het vlak van genderongelijkheid. Daarom is het goed dat tal van organisaties werken aan een betere positie van de vrouw in de koffiebusiness.
Alles begint bij het begrijpen van de uitdagingen waarmee vrouwen te maken krijgen in de verschillende regio’s van koffieland. Door het probleem te begrijpen, kan er aan gewerkt worden.
Dit artikel is voor een deel gebaseerd op het stuk ‘Women in The Coffee Industry: What You Should Know’. (Je leest het volledige artikel hier in het Engels.)
Blinde vlek
Er zijn studies en rapporten over ‘de vrouw in de koffie-industrie’, maar het blijft toch nog heel erg koffiedik kijken als je de realiteit achter de cijfers wil ontrafelen. We kunnen onmogelijk weten hoe hard vrouwen werken in afgelegen plantages waar nauwelijks communicatiekanalen met de buitenwereld zijn.
Wie zijn de koffievrouwen?
Vrouwen zijn voornamelijk arbeiders. Zij zitten niet in export, trading, analyse en dergelijke. We weten nauwelijks hoeveel vrouwen op koffieplantages werken, in welke omstandigheden en welk werk ze doen. Uit vroegere landbouwstudies bleek dat vrouwen veel te weinig verdienen voor de vele handenarbeid die zij leveren (plukken, sorteren …). Bovendien moeten zij meer en meer de zware taken van mannen overnemen omdat die de plantages verlaten.
Gebrek aan mogelijkheden en ondersteuning
In ontwikkelingslanden hebben vrouwen minder toegang tot de landbouwmiddelen. Het ontbreekt hen ook aan ondersteuning zoals koffietraining en zakelijke netwerken om hun koffie op de markt te brengen. Nochtans: mochten de ‘koffievrouwen’ die middelen wel hebben, dan zou hun extra productie de totale landbouwopbrengst vergroten. Dat kan dan weer helpen om de honger in de wereld terug te dringen.
Seksueel misbruik op koffieplantages
Een heikel punt waar meestal over gezwegen wordt. Niet in het minst in de koffieconsumerende landen. Helaas is seksueel misbruik op koffieplantages harde realiteit voor wie lager op de ladder staat zoals koffieplukkers, migranten, inheemse vrouwen en kinderen.
Mindere rol, meer lasten
Minder inspraak en middelen, minder loon, maar wel meer werk. Vrouwen werken op het veld én in het huishouden. Mannen werken zowat 8 uur per dag, vrouwen 15 uur.
Een lichtpunt misschien: vrouwen spelen een steeds grotere rol op de koffieplantage en in coöperaties en ze zullen in de toekomst vermoedelijk ook meer controle en invloed krijgen. Momenteel zien we bijvoorbeeld in Nicaragua belangrijke koffiecoöperaties geleid worden door vrouwen.
Women’s Coffee
In verschillende Angelsaksische landen is ‘Women’s coffee’ – koffie geproduceerd door een groep vrouwen – aan een opmars bezig.
In Women’s coffee leven erg goede en authentieke initiatieven, maar jammer genoeg zijn er ook enkele waar er op het terrein weinig verandert en waar het niet veel meer is dan een marketingtruc. Als RAF COFFEE de kans heeft om met een goed initiatief samen te werken, hoor je er snel meer over.