Tegenwoordig moet alles wat er gegeten en gedronken wordt, gezond zijn. Door de tegenstrijdige berichten in de media is het soms echt koffiedik kijken. En dan stel je je – terecht – de vraag: hoe zit dat met koffie, is die wel gezond?
Alles bij elkaar mag je aannemen dat koffie niet ongezond is. De bruinzwarte drank mag zelfs gezond worden genoemd. Waarom?
Enkele koffie voor(oor)delen op een rij. Zijn ze waar of niet?
In koffie zit cafeïne, maar er is geen aantoonbaar verband tussen cafeïne en verhoogde cholesterol, hart- en vaatziekten of kanker. Uit wetenschappelijke data blijkt dat regelmatige koffiedrinkers minder risico lopen op overlijden dan mensen die geen koffie drinken. Sommige studies wijzen op een verlaagd risico voor enkele specifieke kankers.
Zoals met elk voedingsmiddel moet je ook met koffie niet overdrijven. Drie tot vijf koppen koffie per dag mag je aangenaam en gezond noemen. De EFSA (European Food Safety Authority) beschouwt dit als ‘moderate intake’. Datzelfde EFSA heeft een striktere aanbeveling voor zwangere vrouwen: 2 tot 3 koppen per dag. Wat een aangename hoeveelheid koffie is, verschilt van persoon tot persoon.
Koffie is verslavend
Min of meer waar. Er zit een verslavend kantje aan koffie. Je hebt immers meer en meer koffie nodig om dezelfde mate van alertheid te bereiken, want er treedt gewenning op. En wanneer je stopt met koffiedrinken, heb je misschien enkele dagen last van hoofdpijn als een soort ontwenningsverschijnsel.
Ondanks dit licht verslavende effect, vormt koffie geen bedreiging voor je lichamelijke, geestelijke, sociale en financiële gezondheid. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld alcohol en drugs. Er is dus niks mis met een lichte koffieverslaving.
In dit filmpje wordt uitgelegd wat cafeïne doet in de hersenen.
Koffie werkt vochtafdrijvend
Niet waar. Dit is een mythe. Koffie werkt niet vochtafdrijvend. Het vocht in koffie telt dus mee voor je dagelijkse vochtopname. Een studie uit 2014 vergelijkt de vochtbalans van regelmatige koffiedrinkers met mensen die geen koffie drinken en besluit dat er geen significante verschillen zijn. (1)
Zwangere vrouwen mogen géén koffie drinken
Niet waar. Het lijkt nochtans akelig dat de koffie via de placenta naar de baby gaat. Toch blijkt uit geen enkele studie dat dit nadelig zou zijn voor de baby.
Uit voorzorgsprincipe heeft EFSA (European Food Safety Authority) een aanbevolen maximumhoeveelheid van 2-3 koppen vastgelegd. Onderzoek suggereert immers dat een opname van 200 mg/dag cafeïne geen enkel negatief effect heeft. Er is echter ook onderzoek dat negatievere verbanden legt, maar enkel bij extreem hoge opname van cafeïne tijdens de zwangerschap. Zo vond een Noors onderzoek dat kinderen van moeders met ‘extreem’ hoge cafeïneconsumptie tijdens de zwangerschap meer kans hebben op overgewicht.(2)
Koffie is goed voor je humeur
Waar. Komt het door de geur van verse koffie? De stoffen in koffie? De associaties met koffie zoals warmte, troost, gezelligheid … Aan de John Hopkins School of Medicine, Baltimore concludeerden de onderzoekers dat koffie zorgt voor meer geluksgevoel, vriendelijkheid en concentratie.
Koffie verlaagt risico op hart- en vaatziekten
Wellicht waar. Verschillende studies wijzen aan dat een ‘gematigde opname van caffeïne’ (3-5 koppen/dag) het risico op hart- en vaatziektes verlaagt. Dat koffie bloedrukverlagend werkt, wat soms gedacht wordt, is dan weer twijfelachtig.
Voldoende studies tonen wel aan dat het risico op diabetes type 2 afneemt (als je koffie zonder suiker drinkt). Lees meer over koffie en gezondheid.
Biologische koffie versus conventionele koffie
In veel productiegebieden (Vietnam, Tanzania, Brazilië…) wordt er intensief gebruik gemaakt van bestrijdingsmiddelen
Er werd al dikwijls aangetoond dat dit schadelijke is voor de landarbeiders. Zij passen dikwijls zonder bescherming de pesticides toe. Bovendien leven de arbeiders tussen de koffieplanten en ‘geniet’ de ganse familie van de nadelige effecten.
Biologische koffieproductie (waar RAF COFFEE voor kiest) gebruikt geen schadelijke bestrijdingsmiddelen. De grootste gezondheidswinst wordt geboekt in het land van origine. Bij bewoners en milieu. Voor de koffiedrinker is het effect klein, want de koffiebonen (de pitten in de koffiebessen) bevatten over het algemeen bijna geen pesticideresidu’s.
Door biokoffie te drinken, werk je dus vooral aan de gezondheid van de koffieboer en het milieu. Geef toe: het kan geen kwaad om ook eens aan de gezondheid van een ander te denken…
Koffie verbetert je concentratie
Waar. De cafeïne in koffie gaat vermoeidheid tegen en verbetert je concentratie. Het is dus een goed hulpmiddeltje om je concentratie tijdelijk op te krikken.
Koffie is goed om te vermageren
Lichtjes waar. Van koffie vermager je niet, je stofwisseling versnelt er niet van. Maar, koffie – zonder melk en suiker – is een caloriearme drank.
Eventuele alternatieven zoals frisdranken en energiedranken zijn echte suikerbommen. Dus in die zin is koffie toch goed om te vermageren.
Koffie drinken voorkomt kanker
Weten we niet. In koffie zitten kleine hoeveelheden acrylamide, een stof die het risico op kanker verhoogt. Dit effect werd waargenomen bij proefratten en daarom zou het ook mogelijk kankerverwekkend kunnen zijn bij mensen. Maar je moet dan wellicht jaren aan een stuk meer dan 30 koppen koffie drinken om effectief meer kans te lopen op kanker.
Er bestaat nog zeer veel onduidelijkheid over. Ook over hoe een brandproces moet verlopen om minder acrylamidevorming te hebben. Acrylamide is trouwens ook aanwezig in koekjes, frieten, gebak, chips, etc. Daarom maakt Europa strengere regels op dit vlak.
Volgens bepaalde onderzoeken neemt de kans op bepaalde soorten kanker af door elke dag koffie te drinken. Maar hiervoor is geen sluitend bewijs. Wordt verder onderzocht.
Bronnen:
(1) Killer S. C. et al (2014) No Evidence of Dehydration with Moderate Daily Coffee Intake: A Counterbalanced Cross-Over Study in a Free-Living Population. PLoS ONE, 9(1): e84154
(2) E Papadopoulou et al, 2018. Maternal caffeine intake during pregnancy and childhood growth and overweight: results from a large Norwegian prospective observational cohort study, BMJ Open, published online